Hoe apart is dit leuke plantje? Gynura aurantiaca is gemakkelijk te herkennen aan z’n paars-groene, gekartelde blaadjes. In de volksmond wordt deze soort ook wel de fluweelplant genoemd—niet gek, want het blad heeft inderdaad een zacht laagje paarse haartjes.

Hieronder vind je alles wat je moet weten over een fluweelplant verzorgen: licht, water, oppotten, en meer.

Fluweelplant: Omschrijving & natuurlijk habitat

Omschrijving

We hebben al veel aparte kamerplanten besproken hier op de Second Green blog, maar dit is één van de uniekere soorten! Gynura aurantiaca wordt ook wel de fluweelplant genoemd, een naam die de plant dankt aan het laagje zachte haartjes op de donkergroene bladeren. Er zijn wel meer harige planten, maar deze doet er nog een schepje bovenop: de haartjes zijn knalpaars, wat vooral als het licht erop schijnt een prachtig effect geeft.

De fluweelplant heeft gekartelde blaadjes op lange stengels. Jongere planten groeien verticaal, tot ongeveer 30 cm hoog, terwijl bij oudere exemplaren de stengels vaak zo zwaar zijn dat ze naar beneden beginnen te hangen. De soort produceert kleine, gelig-oranje bloemetjes waar na de bloei pluizige zaadjes aan komen.

Wist je dat? Die leuke paarse haartjes zijn niet alleen mooi om te zien. Ze helpen de plant beschermen tegen beestjes, gaan oververhitting tegen, en voorkomen overmatig waterverlies door verdamping.

Plant pubescence: An ecological perspective (1975)

Natuurlijk habitat

De fluweelplant is van nature te vinden in Indonesië, specifiek op de eilanden Java, Sumatra, en Sulawesi. Volgens een studie uit 1980 komt de plant hier tot op een hoogte van 1400m voor in verschillende habitats, zoals licht beboste gebieden, op braakliggend land, en langs beken en rivieren.

Gynura aurantiaca is hiernaast een invasieve soort die door menselijke activiteit buiten z’n natuurlijke habitat is geïntroduceerd. Fluweelplanten zijn tegenwoordig in veel landen met een mild klimaat te vinden, zoals bijvoorbeeld India, Colombia, en de Verenigde Staten (Florida).

Soorten fluweelplant

Hoewel je de fluweelplant in sommige tuincentra en plantenwinkels tegen kunt komen, is dit één van de meer obscure kamerplanten. Dit zie je ook terug in het feit dat er niet zoveel verschillende kweekvormen bestaan. Voor zover wij weten, zijn er maar twee soorten fluweelplant:

• De wildvorm, met het typische donkergroene blad en paarse haartjes.
• Een bonte vorm, meestal Gynura aurantiaca ‘Variegata’ genoemd, met crèmekleurige vlekken op het blad die de haartjes roze doen lijken.

Soms wordt ‘Purple Passion’ aangeduid als een kweekvorm, maar aangezien dit ook de algemene naam van Gynura aurantiaca is in het Engels, lijkt het erop dat dit een foutje is. Plantbenamingen kunnen erg verwarrend zijn!

Fluweelplant: Licht & temperatuur

Licht

De fluweelplant houdt niet van al te felle zon (een beetje in de ochtend of avond is oké), maar dit betekent niet dat je je plantje op een donkere of schaduwachtige plek kan zetten. De ideale locatie is voor een raam dat lekker veel indirect licht ontvangt, bijvoorbeeld eentje op het westen of oosten.

Als je geen ruimte op de vensterbank hebt, dan kun je het best een groeilampje gebruiken. Een fluweelplant die niet genoeg licht krijgt, verliest namelijk al snel z’n mooie looks: de stengels worden steeds langer en de blaadjes groeien alsmaar verder uit elkaar. Ook kan het blad de typische paarse kleur verliezen die deze plant zo uniek maakt, en veranderen naar groen, om zo efficiënter gebruik te kunnen maken van het aanwezige licht.

Temperatuur

Kamertemperatuur is prima voor een fluweelplant. Als jij je comfortabel voelt in huis, dan geldt dit ook voor je Gynura. Warmer is ook prima; de soort is bestand tegen de hoge temperaturen in Indonesië, dus in ons kikkerlandje krijgt-ie het niet zo snel te heet.

Kou is wel een probleem, dus zet deze kamerplant niet bij een tochtig raam of onder de airco. Vermijd temperaturen onder de 15 °C.

Fluweelplant: Potgrond & oppotten

Potgrond

De fluweelplant komt uit de natte tropen en houdt dus van lekker veel water, maar zoals bijna alle kamerplanten kan deze soort niet tegen langdurig natte voeten. Om wortelrot te voorkomen is het daarom belangrijk om een grondmengsel met goede drainage te gebruiken.

Pure potgrond is vaak wat te compact en laat niet genoeg zuurstof bij de wortels, maar dit is gelukkig gemakkelijk te verhelpen door een handvol perliet, orchideesnippers, of puimsteen toe te voegen. Fluweelplanten houden van een licht zure grond, dus je kunt eventueel ook wat turf of veenmos bijmengen.

Oppotten

Het soort pot maakt voor een fluweelplant niet veel uit, zolang er maar een gat in de onderkant zit zodat overtollig water gemakkelijk kan wegvloeien. Om vlekken op de vensterbank te voorkomen, kun je een schoteltje onder de pot gebruiken.

Mocht je fluweelplant de afgelopen tijd goed gegroeid zijn en niet meer in z’n huidige pot passen, dan kun je ‘m eventueel in de lente verpotten. Houd in gedachten dat deze planten een relatief korte levensduur hebben van 3-5 jaar; ze zijn monocarpisch en sterven af na de bloei.

Daarom kiezen wij er zelf meestal voor om oudere fluweelplanten niet meer te verpotten, maar klein te houden door stekjes te nemen. Zo verspillen we minder tijd én hebben we reserveplantjes klaarstaan voor wanneer de moederplant het einde van haar levenscyclus bereikt. Meer hierover in de paragraaf over stekken.

Tip: Wil je niet dat de stengels van je fluweelplant na verloop van tijd naar beneden gaan hangen? Dan kun je een klein klimrekje in de pot zetten en ze daaraan vast maken.

Fluweelplant: Water geven

Zoals gezegd houdt een fluweelplant wel van wat vocht. De blaadjes gaan al snel slap hangen als je de grond te veel laat uitdrogen. Het is echter ook weer niet goed om te té gul te zijn met het water, want zompige grond kan juist weer tot wortelrot leiden. Het zit ‘m allemaal in de balans!

We kunnen je niet vertellen hoe vaak je je fluweelplant water moet geven, want dit hangt grotendeels af van factoren als het seizoen (licht, temperatuur) en het soort potgrond dat je gebruikt. Het beste is om een vinger in de potgrond te steken alvorens de gieter te pakken. Als deze droog aanvoelt, dan kun je je plant een slok geven. Lichtvochtige grond betekent dat het beter is om nog een dagje te wachten, terwijl natte grond een teken is dat je de volgende keer spaarzamer water moet geven.

In de zomer heeft een fluweelplant vaak wel twee keer per week dorst, vooral als het warm is. In de winter hoef je meestal maar elke 1-1.5 week water te geven, maar houd het vochtniveau van de grond wel in de gaten.

Qua luchtvochtigheid is dit een typische tropische plant die de voorkeur geeft aan een niveau van tot wel 80%. Gelukkig doet-ie het over het algemeen in huis prima; als het écht droog is (onder de 40%), zoals soms in de winter gebeurt, is het misschien een goed idee om een luchtbevochtiger te gebruiken.

Tip: Houd de blaadjes van je Gynura aurantiaca droog. De fluweelachtige haartjes op het blad houden namelijk water vast en drogen niet snel genoeg op, wat in sommige gevallen tot schimmel of rot kan leiden.

Fluweelplant: Voeding

Dit plantje kan als het warm en licht is lekker snel groeien. Mocht dit het geval zijn bij de jouwe, dan kun je gedurende het groeiseizoen (late lente tot vroege herfst) één of twee keer per maand een verdunde plantenvoeding voor kamerplanten gebruiken.

Gebruik geen plantenvoeding als je fluweelplant het niet goed doet of wanneer deze inactief is in de winter. Een plant die niet groeit kan voedingsstoffen niet goed opnemen, wat tot schade aan de wortels kan leiden.

Fluweelplant: Stekken

Zoals gezegd heeft een fluweelplant geen al te lange levensduur. Weten hoe je ‘m stekt is daarom belangrijk! Zo kun je er altijd eentje in leven houden, zelfs als de moederplant komt te overlijden. De zaadjes zelf zaaien kan natuurlijk ook, maar is veel meer werk dan een eenvoudig stekje nemen.

Wij stekken onze fluweelplanten regelmatig om ze klein te houden, maar het belangrijkste moment is wanneer je de bloemetjes ziet verschijnen. Deze zijn klein en oranje van kleur—leuk om te zien, maar ze stinken helaas enorm! Veel kamerplantenliefhebbers halen de bloemen daarom weg.

De bloei is het begin van het einde, dus knip zodra je de knoppen ziet een paar mooie stengelstekken af van minstens 10 cm, liefst met een paar blaadjes elk. Zet de stekjes in water om ze later op te potten als ze wortels hebben, of steek ze direct in een potje met lichtvochtige grond. Zet het geheel op een lekker lichte plek (zonder directe zon) en ze wortelen vanzelf.

Om het proces te versnellen kun je de wortelloze stekjes voor het planten in stekpoeder dippen. Ook kun je de potjes met de stekjes in een kweekkasje zetten om de temperatuur en luchtvochtigheid hoog te houden.

Is het fluweelplantje giftig voor huisdieren?

De meningen zijn verdeeld! Sommige bronnen stellen dat de fluweelplant kleine hoeveelheden calciumoxalaatkristallen bevat, wat tot irritatie aan de mond en slijmvliezen kan leiden als het sap hiermee in contact komt.

Andere bronnen, zoals de ASPCA (een vooraanstaande organisatie in de VS) zijn het hier niet mee eens. Zij zijn van mening dat deze soort helemaal niet als giftig kan worden beschouwd. In ieder geval zal je viervoeter niet dood neervallen na een hapje van deze plant, maar het is belangrijk om voorzichtig te zijn.

Als je nog meer vragen hebt over de leuke fluweelplant of je eigen ervaringen met Gynura aurantiaca als kamerplant wilt delen, laat dan hieronder een comment achter!